فود کلینیک/ سرویس اخبار بین الملل
شاید کمتر کسی فکر می کرد بازار برندی آمریکایی که سالهاست از میدان تحریم و استکبارستیزی جان سالم به در برده، در جغرافیایی دیگر به چالش کشیده شده و ترکش آن دوباره دامنگیرش شود.
کوکاکولا که سالهاست در عرصه صنعت نوشابه ایران بی رقیب است اما بار دیگر به دنبال مناقشه حماس و اسرائیل با چالشی جدی مواجه شده؛ برندی که هر چند تا کنون به سان “حکایت پرواز و باربردن شترمرغ”، موقع تحریم ها خود را برندی غیر امریکایی و نزد مصرف کننده ها همان محبوب امریکایی می نمایاند این بار نیز با چالش حمایت از صهیونیسم مواجه است.
داستان کوکاکولا در ایران
پیش از انقلاب، شرکت “خوشگوار” به طور رسمی به عنوان نماینده رسمی برند امریکایی محصولش را زیر نظر کوکاکولا تولید می کرد. پس از انقلاب به مدت پنج سال این همکاری را ادامه یافت تا اینکه سال ۱۳۶۳ ورود عصاره این نوشابه به ایران ممنوع شد. در این زمان خوشگوار به سمت استفاده از فرمول ایرانی ساخت نوشابه رفت و دکتر فرخ سرمد به تولید عصاره این نوشابه پرداخت و این نوشابه با عصاره بومی راهی بازار کشور شد.
در سال ۱۳۷۰ اما شرکت نوشاب فعالیتی موازی را آغاز نمود بطوریکه با امضای قراردادی به مبلغ ۱۵ میلیون دلار، ۲۷ درصد سهام شرکت را در اختیار کوکاکولا گذاشت تا رسما سرمایه گذاری کوکاکولا به عنوان نخستین شرکت امریکایی در ایران بعد از انقلاب به واقعیت بپیوندد.
با امضای این قرارداد، حدود ۴۰ میلیون بطری با آرم کوکاکولا تهیه و بدنبال آن تولید نوشابه نیز در سال ۱۳۷۳ آغاز شد؛ اما این همکاری دیری نپایید و یک سال بعد با وضع تحریم‌های آمریکا، همکاری کوکاکولا با ایران متوقف و شرکت نوشاب از دریافت فرمول تولید کوکاکولا محروم شد. این تنها بدشانسی نوشاب نبود؛ چرا که از سوی دیگر شرکت خوشگوار هم توانسته بود عصاره‌های نوشابه را وارد ایران و نوشابه‌های کوکاکولای خود را حتی زودتر از نوشاب وارد بازار کند. اینگونه بود که نوشاب، نتوانست سهم زیادی از بازار را نصیب خود کند.
اینجا بود که پیکان اتهام بار دیگر خوشگوار را نشانه رفت و شاعبه همکاری با امریکا دامن آن را گرفت.اما «مهدی صیادیان»، عضو هیأت‌مدیره شرکت خوشگوار تهران، در همان زمان ایت اتهام را اینگونه رد کرد: «شرکت خوشگوار هیچ‌گونه ارتباطی با شرکت کوکاکولا نداشته و وجهی نیز به آنها پرداخت نکرده است. ما همواره اسانس مورد نیاز خود را از کشور ایرلند خریداری کرده و در هیچ زمانی هم با شرکت کوکاکولا و کشور آمریکا ارتباط نداشته و نخواهیم داشت… ما تحت هیچ موضوعی مبلغی را به شرکت کوکاکولا پرداخت نکرده‌ایم.»…
پس از جنگ غزه ۲۰۰۸- ۲۰۰۹، مجلس شورای اسلامی با تصویب طرحی به نام «تحریم کالاهای صهیونیستی» در ایران، خواستار تحریم شرکتهای، بین‌المللی شد که دارای سهامداران عمده اسرائیلی باشند. در همین راستا وزیر صنعت، معدن و تجارت به عنوان نماینده ویژه رئیس‌جمهور وقت، محمود احمدی‌نژاد، به شرکت خوشگوار مهلت داد تا وضعیت ارتباط خود با شرکت کوکاکولا را مشخص کند اما و این داستان تا کنون به جایی نرسیده و این مناقشه همچنان ادامه دارد…
یارانه شکر اینجاست یا امریکا؟
مطابق آمار رسمی، دولت سالانه ۳۲هزار میلیارد تومان برای واردات شکر یارانه اختصاص می‌دهد. بعلاوه امسال نیز تعرفه مالیاتی شکر از ۹ درصد به یک درصد رسید و نتیجه این تحولات شیرین این بود که شکر با قیمتی نصف میانگین جهانی وارد کشور شود. از دیگر سو مطابق براوردها بین ۷۵ تا ۸۰ درصد شکر به مصرف صنف و صنعت به ویژه نوشابه‌سازی می‌رسد که همانگونه که می دانیم بخش مهمی از بازار آن در اختیار برندهای کارخانه کوکاکولاست؛ این روند و عدم شفافیت مالکیت کوکاکولا در ایران، شبهه بهره برداری از سود سرشار بازار ایران توسط مالکین امریکایی آن را پر رنگ تر نمود. از این رو برخی کارشناسان به دولت پیشنهاد کردند برای جلوگیری از تداوم این روند اشتباه و پرهزینه یعنی یارانه‌دادن به برندهای امریکایی و مردم کشورهای دیگر، سوبسید شکر به صورت نقدی یا در قالب کالابرگ به جیب ایرانیان برگردد و شکر مورد نیاز صنف و صنعت هم به جای برخورداری از ارزترجیحی، با نرخ تالار دوم وارد کشور شود.
زخمی که سر باز کرد
همزمان با آغاز جنگ دوم غزه در مهر ماه امسال، مجددا موج اسراییل ستیزی، بخصوص جامعه رادیکال جناح راست و به اصطلاح “دلواپس” را فرا گرفت و با کبریت مجری یکی از برنامه های سیما در گفتگو با آصفی، دیپلمات سابق شعله ور شد؛ جایی که مجری به انتقاد از عدم برخورد با برند کوکاکولا در کشور پرداخت. بدنبال آن سوابق ارتباط با صهیونیسم و اسراییلی بودن این برند مجددا در تیتر اخبار جا خوش کرد.
خبرگزاری فارس در این خصوص نوشت: «شرکت کوکاکولا یکی از شرکتهای چندملیتی طرفدار رژیم صهیونیستی است و سالانه ۱۷% از درآمد خود را به پروژه ارض موعود صهیونیست‌ها اختصاص می‌دهد. کوکاکولا در سال ۱۹۶۶ با تأسیس یک کارخانه در فلسطین اشغالی ضمن شکستن تحریم اقتصادی اعراب علیه رژیم صهیونیستی، گام مهمی را در تثبیت این رژیم برداشت.
این خبرگزاری ادامه داد:«روزنامه هارتص در تاریخ ۱۹ جولای ۲۰۰۲ اعلام کرد کوکاکولا در ازای کمک‌های میلیونی دولت رژیم اشغالگر قدس (در قالب حدود ۵۰ میلیون دلار معافیت مالیاتی)، می‌خواهد یک کارخانه جدید در فلسطین اشغالی جهت به‌کارگیری ۷۰۰ صهیونیست بسازد. در سال ۲۰۰۳ نیز آژانس یهودی دیاسابورا خبر داد شرکتهای نوشابه‌سازی کوکاکولا و پپسی، هر کدام معادل ۳/۲ میلیارد دلار در سال برای تحقق آرمان‌های این آژانس کمک می‌کنند».
همچنین در تحولی دیگر تبیان نیز با انتشار ویدئویی با عنوان «پول‌های ایرانی موشک می‌شود»، با اشاره به یهودی‌بودن مالکان ابتدایی برند کوکاکالا و نفوذ خاخام‌های یهودی در تغییر فرمولاسیون این نوشیدنی، به حضور مدیران این برند در اتاق بازرگانی آمریکا و رژیم اسرائیل اشاره کرد که مأمورریتش تقویت روابط اقتصادی و سرمایه‌گذاری آمریکایی‌ها در اراضی اشغالی بود.
به نظر می رسد آنچه امروز از درگیری های سیاسی و ایدئولوژیک بر سر فعالیت کوکاکولا در ایران مهمتر است، مقصد سود سرشاری است که رهاورد یارانه شکر برای تولید این نوشابه است که حتی در بازارهای غیر رسمی در دست سربازان روسی نیز مشاهده شده است؛ موضوعی که نلویحا مورد تایید خوشگوار نیز قرار گرفته اما دلیل آنرا قاچاق غیر قانونی و نه صادرات عنوان کرده است.
